Każdy z nas posługuje się językiem polskim na co dzień – w rozmowach, w szkole, w pracy, w internecie. Nic więc dziwnego, że zdarza nam się popełniać błędy językowe. Czym one dokładnie są, jakie mają rodzaje i dlaczego warto je znać?
Co to jest błąd językowy?
Błąd językowy to nieświadome i nieuzasadnione odstępstwo od obowiązującej w danym momencie normy językowej. Może on dotyczyć zarówno języka pisanego, jak i mówionego.
Błędy językowe dzielimy na:
- wewnątrzjęzykowe – ściśle związane z językiem (gramatyczne, leksykalne, fonetyczne, stylistyczne),
- zewnątrzjęzykowe – dotyczące zapisu (ortograficzne i interpunkcyjne).
Rodzaje błędów językowych
1. Błędy gramatyczne
- Błędy fleksyjne – niepoprawna odmiana wyrazów.
- ❌ kakao w Msc. lp. → w kakale
- ✅ kakao w Msc. lp. → w kakao
- Błędy składniowe – niewłaściwe łączenie wyrazów w związki.
- ❌ używać lampę zamiast używać lampy,
- ❌ na stole stoi sól i pieprz zamiast na stole stoją sól i pieprz,
2. Błędy leksykalne
-
Błędy słownikowe (wyrazowe) – użycie niewłaściwego słowa.
- ❌ bynajmniej w znaczeniu przynajmniej.
-
Błędy frazeologiczne – niewłaściwe użycie związku frazeologicznego.
- ❌ po najmniejszej linii oporu zamiast po linii najmniejszego oporu.
-
Błędy słowotwórcze – niepoprawne tworzenie słów.
- ❌ zgniecenie zamiast zagniecenie.
3. Błędy fonetyczne
Polegają na niepoprawnej wymowie słów lub sylab, a także niewłaściwym akcentowaniu.
- ❌ patrzeć → [paczeć] zamiast [patrzeć],
- ❌ czekajom zamiast czekają.
4. Błędy stylistyczne
Występują wtedy, gdy język nie jest dostosowany do sytuacji komunikacyjnej.
- ❌ Chciałbym dokonać zakupu dwóch bułek w rozmowie z ekspedientką.
- ✅ Poproszę dwie bułki.
5. Błędy ortograficzne i interpunkcyjne
- ❌ Poszłem do szkoły. → ✅ Poszedłem do szkoły.
- ❌ Spotkałem kolegę który mieszka w Krakowie. → ✅ Spotkałem kolegę, który mieszka w Krakowie.
Dlaczego warto unikać błędów językowych?
Poprawna polszczyzna to wyraz szacunku dla rozmówcy.
Ułatwia jasne i precyzyjne porozumiewanie się.
Daje lepszy wizerunek – w szkole, w pracy, w sieci.
Pomaga w nauce i zdawaniu egzaminów (ósmoklasisty czy matury).
Podsumowanie
Błędy językowe towarzyszą nam wszystkim, ale można je ograniczać. Wystarczy trochę uwagi, znajomość zasad i ćwiczenie dobrych nawyków. Czytanie książek, pisanie i rozmowa z osobami dbającymi o poprawność językową to najlepsze sposoby, by utrwalać dobre wzorce.
🎯 Mini quiz – popraw błędy językowe
👉 W każdym zdaniu ukryty jest błąd. Czy potrafisz go znaleźć i poprawić?
- ❌ Poszłem do sklepu po mleko.
- ❌ Na stole stoi sól i pieprz.
- ❌ Bynajmniej się z tobą zgadzam.
- ❌ Po najmniejszej linii oporu rozwiązał zadanie.
- ❌ Chciałbym dokonać zakupu dwóch bułek.
- ❌ Patrze na ciebie od rana.
- ❌ Spotkałem kolegę który mieszka w Krakowie.
- ❌ Świetna sygnalizacja na tym skrzyżowaniu!
- ❌ Kupiłem nowy garnitur do pracy, ponieważ lubię elegancko wyglądać w świętach.
- ❌ W kakale zrobiły się grudki.
✅ Poprawne odpowiedzi
Poszedłem do sklepu po mleko.
Na stole stoją sól i pieprz.
Przynajmniej się z tobą zgadzam.
Po linii najmniejszego oporu rozwiązał zadanie.
Poproszę dwie bułki.
Patrzę na ciebie od rana.
Spotkałem kolegę, który mieszka w Krakowie.
Świetne światła na tym skrzyżowaniu!
Kupiłem nowy garnitur do pracy, ponieważ lubię elegancko wyglądać w święta.
W kakao zrobiły się grudki.