W tym roku na liście naszych lektur znalazły się między innymi Dziady Adama Mickiewicza. A że na wszystko jest miejsce i czas ich omawianie zaplanowałam na… halloweenowy wieczór, który bardziej kojarzy się współczesnym siódmoklasistom z przebieraniem i cukierkami, aniżeli z obrzędami praktykowanymi na naszych ziemiach właśnie tego dnia, a więc w noc między 31 października a 1 listopada.
CUKIEREK ALBO PSIKUS
Każde zapytane tego dnia dziecko: „Jakie święto mamy dzisiaj?” odpowiedziało: „Halloween”, które kojarzone jest z cukierkami i psikusami, możliwością nocowania u koleżanki czy kolegi oraz zabawą.
Pytanie stało się podstawą do porozmawiania na temat tego święta, a więc tego, kiedy jest obchodzone, skąd się wywodzi, jakie są halloweenowe zwyczaje i zabawy, z czym się kojarzy.
Zebrawszy wszystkie te wiadomości stworzyliśmy notatkę zapisując w niej najważniejsze kwestie, a więc między innymi to, że:
- Halloween jest obchodzone 31 października, w Polsce od lat 90.,
- święto to wywodzi się z Samhain, gdzie tak witano zimę i obchodzono Święto Zmarłych,
- to dzień, kiedy dzieci zbierają cukierki (cukierek albo psikus – w wersji angielskiej Trick or Treat),
- dzieci przebierają się, zakładają maski,
- halloweenowymi zabawami są Apple Bobbing, palenie ogniska i wrzucanie do niego orzecha – jego pęknięcie z trzaskiem wróży odwzajemnioną miłość).
Przy wyszukiwaniu informacji na temat Halloween nietrudno było też znaleźć informację o tym, że na terenie Polski tego dnia obchodzono święto o nazwie Dziady.
CZYM SĄ DZIADY?
Takim to oto sposobem dotarłam do sedna sprawy. Zupełnie „mimochodem” dowiedzieliśmy się, że nasi przodkowie nie świętowali hucznego dziś Halloween lecz Dziady. Warto więc dowiedzieć się o nich czegoś więcej. Nastrój tajemniczości, a patrząc na dekoracje czy przebrania dzieci, niejednokrotnie i grozy (w drodze do sklepu natknęłam się na przebrane dziecko i nie spodziewając się takiego widoku szczerze się wystraszyłam) zachęcał więc do zgłębienia wiedzy, zwłaszcza po otrzymaniu informacji o tym, że Dziady to dawny obrzęd ludowy polegający na przywoływaniu duchów. Zaraz potem okazało się również, że Dziady to tytuł lektury, którą należy przeczytać w klasie 7. Spokojnie, jest krótka. Kim jest autor? To Adam Mickiewicz, a więc postać znana już uczniom klasy 7, którą nie każdy dobrze kojarzy. No cóż, nie należy się zrażać…
Dziady są dramatem podzielonym na kilka części. W kanonie lektur klasy VII obowiązkowa jest tylko część II. Kamień z serca więc spada, a kiedy okazuje się, po szybkim zadaniu matematycznym, że to tylko 20 stron, robi się całkiem przyjemnie. Tak więc z wykorzystaniem książki i urządzenia w postaci tabletu rozpoczynamy lekturę naszej lektury.
DRAMAT – MOŻLIWOŚĆ CZYTANIA Z PODZIAŁEM NA ROLE
Zaletą dramatów jest to, że można je czytać z podziałem na role, a to czyni lekturę przyjemną w odbiorze. Szybko więc ustalamy kto będzie kim i czytamy książkę omawiając jednocześnie podział tekstu na tekst główny i poboczny (tu oczywiście pada hasło do zapamiętania: didaskalia).
W trakcie czytania zatrzymujemy się zaznaczając najważniejsze kwestie, w tym pouczenia poszczególnych duchów, ich winy, kary, prośby. Te fragmenty będą nam później potrzebne do uzupełnienia notatki, ale na tym etapie jeszcze o tym nie mówię. Nie chcę burzyć atmosfery. Sprawdzamy też niezrozumiałe hasła, między innymi słowo kądziel, zastanawiając się również nad tym, jak odmienić to słowo przez przypadki. Przy okazji wspominam również o istnieniu związku frazeologicznego „po kądzieli”, które oznacza rodzinę w odniesieniu do krewnych od strony matki, po mieczu – od strony ojca.
CECHY DRAMATU
Czytając „Dziady” warto wspomnieć również o cechach dramatu, a więc o tym, że jest to utwór:
- przeznaczony do wystawiania na scenie,
- podzielony na akty i sceny,
- w którym występuje tekst główny i poboczny (didaskalia),
- nie ma w nim narratora ani podmiotu lirycznego,
- pisany prozą lub wierszem.
Dodatkowo Dramat Adama Mickiewicza jest dramatem romantycznym, co oznacza że:
- ma on luźny charakter,
- występują w nim elementy ludowe,
- świat realistyczny łączy się ze światem fantastycznym,
- panuje w nim nastrój tajemniczości i grozy.
Halloweenowy wieczór stał się dla nas czasem na przeczytanie i rozpoczęcie omawiania lektury. W dalszej kolejności powstała notatka, w której wypisane zostały ważne cytaty z tekstu, w tym między innymi: wskazówki duchów, ukryte symbole (ziarna gorczycy, woda i pszenica, przyciąganie do ziemi), nawiązania do tradycji chrześcijańskiej i pogańskiej czy rozpoczynające dramat słowa Wiliama Shakespeare`a odczytane w języku angielskim i polskim:
„Są dziwy na niebie i na ziemi, o których ani śniło się waszym filozofom”.
Wbrew moim przypuszczeniom Dziady część II spotkała się ze sporym zainteresowaniem. Nie bez znaczenia pozostaje tu zapewne czas, kiedy książka ta pojawiła się na naszej lekcji języka polskiego. Oczywiście, że nie był on przypadkowy. Można więc śmiało powiedzieć po raz kolejny: UFF. Udało się osiągnąć postawiony sobie cel.