Skupienie uwagi to czynność, która nie wychodzi nam dziś najlepiej. I to zarówno młodym, jak i dorosłym. Dookoła nas znajduje się wiele rozpraszaczy, jak choćby telefony komórkowe, które przyciągają do siebie migającą diodą. Z przeprowadzonych badań wynika, że jesteśmy w stanie skupić się coraz krócej. Jak temu zaradzić? O tym poniżej.
Na czym polega skupienie uwagi?
Skupienie uwagi polega na skoncentrowaniu się na wykonywanej czynności i nie zwracaniu uwagi na to, co dzieje się dookoła nas. Wypracowanie tej umiejętności jest przydatne szczególnie w procesie edukacyjnym. Zdarza się jednak, że podczas czytania czy nauki myśli dziecka krążą gdzie indziej, przez co efekty pracy nie są zadowalające. Kiedy nie skoncentrujemy się na wykonywanej czynności, na przykład na treści czytanego tekstu, nie jesteśmy w stanie go zapamiętać, przez co nie potrafimy następnie wykonać do niego zadań. To dlatego testy sprawdzające czytanie ze zrozumieniem mogą wypaść słabo a nauka danego tematu, mimo jego przeczytania, nie przynieść zadowalających rezultatów. Przeczytanie tekstu bez skupienia uwagi nie wystarcza, by móc powiedzieć, że zagadnienie zostało przyswojone.
Co to jest mindfulness?
Skoncentrowanie się na wykonywanej czynności wymaga skupienia uwagi. Jeśli od najmłodszych lat dziecko będzie je ćwiczyć, stanie się ono jego nawykiem, który przełoży się na powodzenie i sukces. Jedną z propozycji, którą warto wcielić w życie od najmłodszych lat jest mindfulness.
Mindfulness definiowany jest jako uważność (z angielskiego mindful znaczy uważający), a więc stan umysłu, który osiągany jest przez skupienie uwagi
w obecnej chwili z równoczesnym łagodnym przyjmowaniem i akceptowaniem emocji, myśli i wrażeń zmysłowych. Mindfulness traktowany jest często jako forma zajęć terapeutycznych i określane jest jako medytacja.
Mindfuness to kierowanie uwagi na to, co wykonujemy w danej chwili, skupienie się na tu i teraz. Jego celem jet wyciszenie emocji w celu osiągnięcia równowagi emocjonalnej. Stosowany jest często podczas ćwiczeń umysłu, praktykowany przez osoby żyjące w stresie, z negatywnymi emocjami, z zaburzeniami w odżywianiu. Techniki mindfuness ćwiczą uspokajanie się w momencie, gdy pojawi się zdenerwowanie i gniew.
Jak ćwiczyć mindfuness z dziećmi?
Praktykowanie mindfunss pozwala radzić sobie z emocjami, stresem, gniewem, zdenerwowaniem. Uczy skupienia uwagi, ćwiczy uważność. Warto dlatego już od najmłodszych lat praktykować koncentrowanie uwagi i skupianie się na tym, co w danej chwili wykonujemy. Mindfulness można ćwiczyć z dziećmi, co z pewnością przełoży się na lepszą jakość ich życia. Jak ćwiczyć uważność z dziećmi? Oto kilka pomysłów:
Otaczający nas świat poznajemy dzięki zmysłom. Rozróżnianiu wrażeń zmysłowych służą między innymi takie zabawy jak ćwiczenie uważności pod kątem otaczających nas dźwięków, spożywanych smaków, docierających do nas zapachów.
Ćwiczeniu koncentracji sprzyja na przykład wsłuchiwanie się w wibracje wydobywające się z instrumentu – np. struny gitary czy gongu. Zadaniem dziecka jest wsłuchiwanie się w wibracje aż do momentu całkowitej ciszy. Aby ćwiczyć koncentrację po ustaniu dźwięku wydobywanego z przedmiotu warto jeszcze przez minutę wsłuchiwać się w dźwięki dobiegające do naszych uszu. To uczy uważności i skupienia.
Do ćwiczenia koncentracji wykorzystać można też zapach i smak. Po zamknięciu oczu dzieci sięgnąć możemy po skórkę pomarańczową, laskę wanilii, cynamon czy inny zapach wpływający na nasze zmysły. Zadaniem dziecka jest wdychając zapach skupić się zapachu i właściwościach, jakie
w sobie kryje. Zapachy wpływają na nasz nastrój i zdrowie, dlatego warto
z nich korzystać w zależności od potrzeb. I tak na przykład działanie:
uspokajające wykazuje lawenda, rumianek, szałwia, róża, kwiat pomarańczy,
pobudzające – jałowiec, sosna, bazylia,
usprawniające myślenie – lawenda, rozmaryn, pelargonie,
odprężające – mięta, szałwia, macierzanka, tymianek.
Koncentracja a świadomy oddech
Trening uważności można praktykować również świadomym oddechem. Aby zobrazować dziecku jak zachowuje się nasze ciało podczas wdechu i wydechu dziecko może położyć się na plecach i umieścić na swoim brzuchu maskotkę. Dzięki temu zauważy, jak pracuje jego organizm. Podczas wykonywania tej czynności należy skupić się wyłącznie na oddechu, wszelkie myśli zgromadzone w głowie powinny ulecieć jak bańki mydlane. Świadomy przepływ powietrza poprawia koncentrację i samopoczucie, ułatwia radzenie sobie z emocjami. Warto dlatego go praktykować każdego dnia. Rozluźnieniu sprzyja też napinanie a następnie rozluźnianie każdego mięśnia naszego ciała.
Skupienie uwagi a dieta dziecka
Nie bez znaczenia dla skupienia uwagi pozostaje też kwestia diety dziecka, a więc tego, co spożywa każdego dnia. Pamiętajmy, że jadłospis każdego człowieka powinien bazować na wartościowych produktach, które zawierają w sobie cenne składniki odżywcze. Im szybciej zdrowe nawyki żywieniowe zostaną wprowadzone, tym lepsze efekty pracy można uzyskać. Strońmy więc i nie proponujmy dzieciom produktów zawierających cukier. Składnik ten uzależnia, osłabia organizm i jest przyczyną wielu poważnych schorzeń. Jego zamiennikiem powinny być świeże i suszone owoce i warzywa oraz orzechy, które stanowią świetną propozycję zdrowych przekąsek. Nie praktykujmy też kupowania sobie i dzieciom gazowanych, wysokosłodzonych napojów. Jeśli chcesz, by Twoje dziecko potrafiło skupić uwagę na wykonywanej czynności wybieraj świadomie produkty, które będzie jadło. Sama też dawaj mu dobry przykład.
Propozycja książkowa – „Uważność i spokój żabki”
Ćwiczenie uważności daje dzieciom możliwość wyciszenia, opanowania emocji, polepszenie relacji z innymi. Poprawia też pamięć, koncentrację, czyni je bardziej twórczymi. Dzięki niej potrafią dostrzec znacznie więcej w otaczającymi ich świecie. Osoby zainteresowane treningami powinny sięgnąć po książkę Eline Snel pt. „Uważność i spokój żabki”.
Tytułowe zwierzę, kojarzone ze sprytem i zwinnością potrafi też trwać
w bezruchu przez długi czas.
Sama książka napisana jest w przystępnym języku, posiada wiele przykładów z życia wziętych, które można wykorzystać w czasie zabawy
z dzieckiem oraz szereg ćwiczeń, które warto praktykować. Do książki dołączona jest płyta, która ułatwia prowadzenie medytacji.
Skupienie uwagi, koncentracja to czynność, którą można wyćwiczyć. Liczy się chęć oraz systematyczna praca. Dokonując świadomych wyborów nasze życie staje się przyjemniejsze i radośniejsze. Pamiętaj, oddychaj świadomie, koncentruj się na tu i teraz. Nie rozpamiętuj tego, co było, nie zamartwiaj się tym, co będzie. Bo będzie to, na co zapracujesz.