Twoje dziecko ma kłopot z odróżnieniem liter? Myli kształty, dźwięki liter i głosek? Nie pamięta wyglądu zapisanych słów? Ma problem z koordynacją ruchów i ustaleniem kierunków? Sprawdź to bliżej. Być może problemem jest dysleksja.
Czym jest dysleksja?
W 1968 roku w Stanach Zjednoczonych odbyła się Światowa Konferencja Neurologów, w czasie której sformułowana została definicja dysleksji. Określono ją jako „zaburzenie, które przejawia się niemożnością opanowania umiejętności czytania i pisania, mimo dobrej inteligencji
i dobrych nawyków środowiskowych”.
U dzieci jest ona nazywana dysleksją rozwojową, która łączy się często z:
- dysortografią – trudnościami w opanowaniu poprawnej pisowni (popełnianie błędów ortograficznych),
- dysgrafią objawiającą się nieczytelnym pismem,
- dyskalkulią – trudnościami w matematyce.
Dyslektykami czterokrotnie częściej są chłopcy niż dziewczynki. Przeciętnie w polskiej klasie jest 3-4 dyslektyków, stanowiąc 10-15% polskich dzieci.
Jakie są przyczyny dysleksji?
Dysleksja występuje częściej u dzieci rodziców dyslektycznych. Szwedzcy naukowcy zdefiniowali gen DYXC1 w chromosomie 15, którego uszkodzenie zwiększa ryzyko dysleksji. Neurolodzy dopatrują się jej występowania na skutek przyczyn nabytych, np. w wyniku mikrourazu mózgu czy centralnego układu nerwowego, do którego mogło dojść w okresie ciąży,
w czasie porodu czy tuż po nim.
Objawy dysleksji
Po czym poznać dysleksję? W wieku szkolnym niepokojącymi objawami są: mylenie liter, brzydkie pismo, robienie błędów w pisowni. Niepokojące mogą być jednak objawy występujące znacznie szybciej. Zaliczyć można do nich:
- brak raczkowania i przejście do chodzenia – dziecko nie wykonuje wtedy ruchów naprzemiennych potrzebnych do aktywowania obu półkul mózgowych,
- późne rozpoczęcie mówienia i problemy z budowaniem zdań – wiele dzieci zaczyna mówić po ukończeniu pierwszego roku życia, to nic złego, pod warunkiem jeśli po rozpoczęciu mówienia dziecko nie ma kłopotów z tworzeniem zrozumiałych wypowiedzi,
- zaburzenia orientacji w terenie – mylenie prawej strony z lewą, mylenie kierunków,
- nieustalona dominacja jednej strony ciała – gdy dziecko jest oburęczne lub praworęczne, ale patrzy przez dziurkę lewym okiem, słucha lewym uchem,
- zaburzenia pamięci i uwagi – dziecko nie potrafi nauczyć się dni tygodnia, pór roku czy wierszyka,
- niesprawność manualna – kłopoty z zapięciem guzika, sznurowaniem butów, utrzymaniem równowagi, nauką jazdy na rowerze,
- „małpi chwyt” – za słabe lub za mocne przyciskanie ołówka,
- nadruchliwość, impulsywność, niezrównoważenie emocjonalne,
- trudność w układaniu puzzli, klocków,
- wady wymowy – jąkanie się, reranie, przekręcanie wyrazów,
- niewłaściwe zapisywanie w zeszycie – przekręcanie słów, zmienianie przedrostków, przyimków, pisanie od prawej do lewej, pisanie liter w lustrzanym odbiciu.
Jakie prawa ma dyslektyk?
Aby dysleksja była uwzględniana przez nauczycieli dziecko musi przejść badanie w poradni pedagogiczno-psychologicznej. Na podstawie wydanej opinii i w zależności od jej wyników uczeń dyslektyczny może mieć prawo do:
- wydłużenia o połowę czasu egzaminu,
- pisania egzaminu w oddzielnej sali,
- pisania drukowanymi literami,
- czytania zadań przez nauczyciela,
- zmiany czcionki wydruku w arkuszu pytań,
- zaznaczania odpowiedzi bezpośrednio na arkuszu, bez konieczności przepisywania pytań.
Nauczyciel uczący ucznia z dysleksją zobowiązany jest dostosowywać wymagania i ocenianie do indywidualnych potrzeb psychofizycznych oraz edukacyjnych możliwości ucznia. Uczeń ma prawo do odpowiedzi ustnych, a nie pisemnych. Prace pisemne powinny być oceniane z uwzględnieniem dysfunkcji. Pod uwagę nie powinny być brane błędy ortograficzne lecz zawartość merytoryczna wypowiedzi pisemnej.
Uczniowie z głęboką dysleksją mogą starać się o zwolnienie z zajęć z drugiego języka obcego.
Aby opinia z poradni była respektowana musi być ona aktualna i dostarczona do szkoły do końca września w roku szkolnym, w którym odbywa się egzamin.
Jak pracować z dyslektykiem?
Zdiagnozowana dysleksja powinna być dla nas bodźcem do działania
i systematycznej pracy. Nie powinniśmy przerywać jej na czas wakacji, bowiem nie utrwalanie zasad powoduje zapominanie, a więc utratę tego, nad czym dziecko pracowało przez cały rok. Dziecko powinno ćwiczyć codziennie – czytać książkę wraz z audiobookiem, czytać samodzielnie po cichu i na głos, w przypadku nieczytelnego pisma (dysgrafii) często używać ołówka i gumki a także specjalnej nakładki, jeśli nieprawidłowo trzyma długopis czy inny przedmiot służący do pisania czy malowania. Wskazane jest również, by dziecko uczyło się pisać na komputerze, co uaktywnia pracę dwóch rąk.
Ćwiczenia dla dzieci z dysleksją
Ruch stymuluje powstawanie nowych połączeń między półkulami mózgu, wpływa korzystnie na koncentrację uwagi, pamięć, koordynację, myślenie. Ze względu na to dzieciom, nie tylko dyslektycznym, zalecane są zajęcia aktywujące całe ciało, między innymi zajęcia metodą Dennisona. Nie należy przy tym zapominać również o właściwej diecie, która ma szalenie istotne znaczenie dla rozwoju dorastającego organizmu. Aby dziecko potrafiło skupić uwagę zalecane jest stosowanie zdrowej diety, wolnej od tłuszczy zwierzęcych, cukru i przetworzonej żywności.
Dysleksja wpływa na trudność w opanowaniu czytania i pisania. Jeśli podejrzewasz, że dotyczy ona Twojego dziecka, zgłoś się do poradni.
Z otrzymaną opinią Twoje dziecko może otrzymać wsparcie oraz pakiet praw, które ułatwią mu wykonywanie codziennych szkolnych czynności. Warto.